Efraimowie ze Lwówka – Heinz i Thea Skyte

Zapraszam do lektury tłumaczenia artykułu, który traktuje o żydowskiej rodzinie ze Lwówka – Efraim [Ephraim] . Autorami tekstu są Heinz i Thea Ruth Skyte (z domu Efraim), który został opublikowany na stronie : http://www.rijo.homepage.t-online.de/pdf/en_de_ju_sky50102.pdf . Owe kilka ciekawostek zebrane przez Państwo Skyte może służyć jako przyczynek do dalszych badań nad historią Żydów lwóweckich.

—————————————————————————————————————————–

EFRAIMOWIE ZE LWÓWKA

Samuel (Szmul)

Jak dotąd jest to pierwszy znany przodek rodu Efraimów. Wiadome jest to, że mieszkał we Lwówku i był jednym z sygnatariuszy dokumentu osadniczego z lat  1797/1799 między lwówecką gminą żydowską  a „rycerzem” Melchiorem Łąckim z Bolewic. Historia rodzinna mówi, że jego syn był pierwszym, który przyjął nazwisko – Efraim. Kiedy został zapytany o nazwisko przez urzędnika odpowiedział, że : – „Jestem Efraim od Samuela”, i tak nazwisko Efraim zostało umieszczone w dokumencie.

Fraum Efraim

mógłby być to ten przodek, a Fraum było formą od nazwiska – Efraim. Musiał urodzić się w drugiej połowie XVIII wieku i ożenił się z Rechel. Żyli i umarli we Lwówku. Ich
syn:

Dawid Efraim

urodził się w 1809 roku. Jego nazwisko znajduje się w rejestrze naturalizowanych Żydów z Grodziska[1]. Wpisany został z datą 11 listopada 1834 r., a jego zawód określony został jako „Handelsmann”, czyli po polsku kupiec. Był żonaty z Hannchen domu Lewy. Protokólarz posiedzeń lwóweckiej gminy żydowskiej odnotowuje, że na przełomie 1848/49 roku Dawid wynajmował krzesło dla kobiety w synagodze[2]. Może to również wskazywać na datę ich ślubu, bądź to, że przeprowadził się do Lwówka. Jego akt zgonu podaje Lwówek jako jego miejsce urodzenia. Dawid i Hannchen mieli kilkoro dzieci, choć najstarszy znaleziony zapis mówi tylko o ich synach :

Juliusz Efraim, ur.12 czerwca 1850 r. we Lwówku – zm. 1 czerwca 1904 r.  w Berlinie
Zygmunt Efraim, ur. 27 stycznia 1853 r. we Lwówku – ?

Dawid Efraim zdaje się, że był chory przez ostatnie kilka miesięcy swego życia. Niektóre z jego listów do syna Juliusza w Berlinie w 1878 r. zachowały się. Stwierdza w nich, iż nie był w stanie pisać, będąc wciąż daleki od dobrego stanu, bardzo słaby, niezdolny do pracy i cierpiący na bóle w klatce piersiowej.

Zmarł we Lwówku 11 marca 1879 roku, w wieku 70 lat. Został przeżyty przez wdowę Hannchen, która zmarła we Lwówku w 1909 roku, w wieku 90 lat. Akt zgonu Dawida określa nazwiska jego rodziców jako Fraum i Rechel Efraim.

Akt zgonu Dawida Efraima :

Tłumaczenie aktu zgonu Dawida Efraima:

Akt zgonu nr 42

Urząd Stanu Cywilnego miasta Lwówek, powiat Nowy Tomyśl

Lwówek, dnia 12 marca 1879 roku

Dziś pojawiła się przed niżej podpisanym sekretarzem znana osobiście, Hannchen
Efraim z domu Lewy, mieszkanka Lwówka, która poinformowała, że Dawid Efraim, kupiec w wieku 70 lat, religii mojżeszowej, mieszkaniec Lwówka, który był żonaty ze zgłaszającą, syn z małżeństwa Frauma i Rechel Efraim, który zmarł we Lwówku jedenastego marca tysiąc osiemset siedemdziesiątego dziewiątego roku o siódmej wieczorem.

Przeczytane, zatwierdzone i ze względu na analfabetyzm zgłaszającej oznaczono jej podpisem XXX.

Sekretarz

p.p. Witte

Jest to niniejszym potwierdzone, iż powyższy wyciąg zgadza się z głównym rejestrem zgonów. Lwówek, 9 stycznia 1940 r.

Pieczęć Urzędu Stanu Cywilnego we Lwówku

Archiwista (?)

—————————————————————————————————————–
Uważa się, że kolejny syn pod koniec XIX wieku lub na początku XX wieku wyemigrował do Ameryki, gdzie prawdopodobnie osiedlił się w Los Angeles. Uważa się także, że miał syna o imieniu Lawrence, który odnalazł się w latach 30., a następnie pomógł w sprowadzeniu członka rodziny Lewy do Ameryki w latach 1939/40.

Juliusz Efraim

syn Dawida i Hannchen Efraim urodził się we Lwówku 12 czerwca 1850 roku.

Tłumaczenie:

Sąd Okręgowy w Grodzisku

WYCIĄG

z Rejestru Urodzeń Żydów za rok 1850

Nr.298 Zgodnie z decyzją Rady Miejskiej ze Lwówka, z dnia 12 czerwca 1850 r. Tom  VI str. 63 rejestru skupiający potwierdzenia urodzeń Żydów, Hannchen z domu Lewy, żona kupca Dawida Efraima, dostarczyła dziecko płci męskiej 12 czerwca 1850 o godzinie 5 rano, które otrzymało imię Juliusz Efraim.

Zarejestrowano, Grodzisk, 18 czerwca 1850 roku.

Podpis nieczytelny Podpisano Kuczewski

Wydano w Grodzisku, 20 listopada 1939 roku

Inspektor Sprawiedliwości (?)

Tłumaczenie:

Niniejszym zostało oficjalnie potwierdzone, że zgodnie z wyciągiem z Sądu Królewskiego w Grodzisku, Juliusz Efraim, syn kupca Dawida i Hannchen z domu Lewy Efraimów, urodził się 12 czerwca 1850 we Lwówku.

Dokument ten jednak jest ważny tylko w odniesieniu do potwierdzenia Rejestru Nazwisk.

Lwówek, 11 stycznia 1870

Rada

Pieczęć Podpis

—————————————————————————————————————–

Juliusz musiał się przenieść ze Lwówka do Skwierzyny na Wartą, gdzie podjął działalność gospodarczą, na co wskazuje list do niego z czerwca 1873 roku od jego przyszłej żony Rozalii. 2 grudnia 1873 roku we wsi[3] w pobliżu Drezdenka poślubił Rozalię, drugie dziecko małżeństwa Meyera Józefa i Berty Lewy (z domu Altertum), urodzoną w Międzychodzie nad Wartą w dniu 20 sierpnia 1846. Juliusz i Rozalia uczynili Skwierzynę swym domem do czasu ich przeprowadzki do Berlina około czerwca 1876 roku. Byli jedną z bardzo wielu rodzin w tym czasie, które wyjechały ze wschodnich prowincji Niemiec do Berlina. W dokumentach odnoszących się do ich wyjazdu, jego zawód został określony jako przewoźnik[4].

Urzędowa notatka ws. wyjazdów

1. Każdy, kto opuszcza swoje miejsce zamieszkania i wybiera inne musi zgłosić to do Urzędu Policji (Radzie Miejskiej, powiatowej komisji lub innemu upoważnionemu organowi lokalnemu powołanemu w tym celu) w miejscu obecnego zamieszkania pozwolenie na wyjazd.
2. Osoba przeprowadzająca się ma obowiązek przedstawić to zaświadczenie w Urzędzie Policji na nowym miejscu zamieszkania, najpóźniej w ciągu trzech dni od przeprowadzki.
3. Ktokolwiek ignoruje te zalecenia, jak również zmienia miejsce swego zamieszkania bez pozwolenia wyjazdu lub nie przedstawi tego władzy na nowym miejscu zamieszkania w określonym czasie, nie tylko podlega policyjnej karze grzywny w wysokości 10 srebrnych groszy lub 5 talarów, ale także jest zobowiązany do przestrzegania niniejszych regulacji.
4.Poprzez przeprowadzkę z jednego okręgu podatkowego, uzyskany podatek za miesiąc, w którym doszło do przeprowadzki, nadal musi zostać uiszczony w pierwotnym miejscu zamieszkania osoby przeprowadzającej się, a następnie w nowym miejscu zamieszkania, jeśli nie było przedpłaty na jego poprzednim miejscu zamieszkania. (par. 13b ustawy z dnia 1. maja 1851)
5. Rubryka „Czas, za który podatek jest płacony musi być opisany przez odpowiedni Urząd Skarbowy” (?)

Świadectwo niekaralności

Potwierdza, że Juliusz Efraim, (komornik?), lat 25, który chce przenieść się do Berlina

1. pracuje na własny rachunek oraz jest poddanym pruskim
2. nie jest ograniczony w wyborze miejsca zamieszkania
3. ma, o ile jest to znane, zapewniony byt dla siebie i swej rodziny z własnych środków
4. nic nie jest wiadome o jego szkodliwym zachowaniu.

Skwierzyna nad Wartą, 6 maja 1876 roku

Rada Miasta i Urząd Policji

—————————————————————————————————————–

Ten dokument był niezbędny do przeprowadzenia się ze Skwierzyny do Berlina w 1876 roku.

W tym dokumencie podaje się błędnie rok 1849 jako datę urodzenia Rozalii, a urodziła się w 1846 roku.

---

[1] Instytut Leo Baecka, Nowy Jork, także w : Edward David Luft „Naturalized news of Grand Duchy Poznan 1834/35”

[2] Central Archives for the History of the Jewish People (Centralne Archiwa Historii Żydów)  w Jerozolimie http://sites.huji.ac.il/cahjp/

[3] Niemiecka nazwa : Gottschimer Muehle

[4] W oryg. Haulage Contractor.