Legendy lwóweckie

W zbiorach Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej znajduje się praca etnograficzna pt. „Sagen und Erzaehlungen aus der Provinz Posen” („Legendy i opowieści z prowincji poznańskiej”) napisana przez nauczyciela z Rogoźna, niejakiego Otto Knoopa. Zebrane przez niego legendy ludowe zostały wydane  w 1893 roku przez Historische Gesellschaft für die Provinz Posen w Poznaniu. W książce tej znaleźć możemy cztery legendy dotyczące Lwówka Wielkopolskiego (niem. Neustadt bei Pinne [Nowe Miasto koło Pniew]). Dwie legendy dotyczą kościoła św. Krzyża we Lwówku, jedna kościoła parafialnego, a także znaleźć tam możemy legendę o lwach lwóweckich. Odczytane po latach, a nawet można powiedzieć, że po wiekach, stanowi to ciekawe spojrzenie na wierzenia naszych przodków. Specjalne podziękowanie dla pani Gudrun Tabbert, która zasygnalizowała mi istnienie tej publikacji (Vielen Dank für Gudrun Tabbert, die auf diese Veröffentlichung hingewiesen hat). Poniżej mamy tekst niemiecki, następnie tłumaczenie na język polski.  Oto one :

„Die Kreuzkirche von Neustadt

Etwa 10 Minuten vor dem Städtchen Neustadt liegt an der Chaussee nach Pinne die katholische Kreuz Kirche, die von einem Kirchhof umgeben ist. Dort soll vor vielen Jahren einmal die Mutter Gottes erschienen sein, und da, wo sie stand, soll ein Quell hervorgesprudelt sein, die Wunderkräfte besass und deshalb als heilig galt. Mündlich[1]”.

Tłumaczenie :

Kościół św. Krzyża we Lwówku.

Około 10 min drogi przed miasteczkiem Lwówek, przy szosie do Pniew leży katolicki kościół św. Krzyża, który otoczony jest cmentarzem. Tutaj przed wielu laty miała jakoby ukazać się Matka Boska i w miejscu, gdzie stała miało wytrysnąć źródło, które posiadało cudowne moce i dlatego uważane było za święte. Ustnie [przekazywana legenda].

—————————————————————————————————————–

„Tote tanzen – eine Sage aus mündlicher Überlieferung in Posen

Ehe die Chaussee von Neustadt nach Pinne gebaut war, führte bei der Kreuzkirche bei Neustadt ein ziemlich schmutziger und morastiger Weg vorüber, und Niemand ist dort in der Nacht gegangen, wenn er nicht musste. Das ist aber daher gekommen, dass man in der Mitternachtsstunde die Kirche oft erleuchtet gesehen hat, und viele, die dort zu jener Zeit vorbeigegangen sind, haben bemerkt, dass die Toten welche aus ihren Gräbern gestiegen waren, um die Kirche herumtanzten[2]”.

Tłumaczenie :

Tańce zmarłych – legenda z ustnych przekazów w Poznaniu

Zanim została wybudowana szosa z Lwówka do Pniew, obok kościoła św. Krzyża, prowadziła dość brudna i bagnista droga, którą nikt w nocy nie chodził, gdy nie musiał. Działo się tak, ponieważ o północy często widziano rozświetlony kościół i wielu, którzy wtedy tamtędy przechodzili zauważyli, że zmarli, którzy wychodzili ze swoich grobów, tańczyli wokół kościoła.

—————————————————————————————————————–

“Die Glocke von Neustadt.

Im Jahre 1750 soll der Blitz in die Kirche zu Neustadt bei Pinne eingeschlagen haben. Der Thurm brannte völlig ab, aber die Glocke schwebte fort und barg sich in einem Teiche. Dort wurde sie spatter von einem badenden Jüngling gefunden und durch einen Fischer wieder an die Oberfläche gezogen.

Präparande Krause in Rogasen[3]”.

Tłumaczenie :

Dzwon lwówecki.

W roku 1750 w kościół we Lwówku (niem. Neustadt bei Pinne) uderzył piorun. Wieża całkowicie spłonęła, ale dzwon po uderzeniu piorunem uniósł się dalej i spadł prosto do stawu, chowając się w nim. Tam został on znaleziony przez kąpiącego się młodzieńca i wyciągnięty na powierzchnię przez rybaka.

Przygotowanie Krause w Rogoźnie

—————————————————————————————————————–

“Die Löwen von Neustadt bei Pinne.

In früherer Zeit waren dicht bei Neustadt drei hinter einander liegende Teiche, die später entwässert und zu Krautbeeten eingerichtet wurden. Am ersten der zunächst der Stadt lag, war in einer Ecke auf der Südseite ein kleiner Quell, in dem einige Steine lagen; hinter oder unter diesen Steinen soll sich eine eiserne Thür befunden haben, welche zwei gewaltigen Löwen, die darunter lagen, den Durchgang zur Oberwelt verwehrte. Man sagte, wenn diese beiden Löwen durchbrächen, würde eine Ueberschwemmung entstehen, durch welche Neustadt zu Grunde gehen würde. Mündlich in Posen[4]”.

Tłumaczenie :

Lwy lwóweckie.

We wcześniejszych czasach tuż pod Lwówkiem znajdowały się trzy sąsiadujące ze sobą stawy, które później zostały osuszone i przysposobione jako zielnik [grządki z ziołami]. Przy pierwszym [stawie], tym tuż [najbliżej] przy mieście, było małe źródło w rogu na południowej stronie, w którym leżało kilka kamieni. Za albo pod tymi kamieniami miały znajdować się żelazne drzwi,
których broniły dwa potężne lwy, które leżały poniżej, [broniąc] przejścia do innego świata[5]. Mówiło się, że jeśliby oba lwy przełamały się  [przez te drzwi], nastąpiłaby powódź, przez którą Lwówek doszczętnie zostałby zniszczony.Ustnie [przekazane] w Poznaniu.

—————————————————————————————————————–

Źródło : http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=52095

---

[1] Otto Knoop, Sagen und Erzaehlungen aus der Provinz Posen, Poznań 1893, s. 35

[2] Otto Knoop, Sagen und Erzaehlungen (…), s. 72-73

[3] Otto Knoop, Sagen und Erzaehlungen (…), s. 251

[4] Otto Knoop, Sagen und Erzaehlungen (…), s. 37

[5] W oryg. tekście występuje rzeczownik „Oberwelt”, czyli dosłownie „górny świat”, bądź „nadświat”