Zapomniany bohater – Stanisław Fabian

Karty historii kryją wiele ciekawych postaci. Część z nich znana jest powszechnie, część nie zawsze słusznie ulega zapomnieniu. Przy okazji 100. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego 1918/19 sporo mówimy o wielkopolskich bohaterach. Czy jednak o wszystkich? Dlatego warto przypomnieć postać wybitnie zasłużoną, a co najważniejsze związaną z naszym terenem. Jest to Stanisław Fabian, powstaniec wielkopolski 1918/19 i śląski, uczestnik I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej. Skromna postać niewysokiego listonosza została pokryta kurzem niepamięci. Dziś chciałbym odświeżyć pamięć o nim…
Kiedy  blisko 10 lat temu rozpoczynałem prace nad ustaleniem pełnej listy powstańców wielkopolskich 1918/19 natknąłem się w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie na nazwisko Stanisława Fabiana jako Kawalera Orderu Wojennego Virtuti Militari. Nie trwało długo, gdy udało mi się ustalić jego miejsce wiecznego spoczynku, a następnie dotrzeć do jednej z córek. Byłem absolutnie zaskoczony, że tak zasłużona postać nie funkcjonowała w zbiorowej pamięci naszej społeczności dotyczącej tak bliskiego nam powstania wielkopolskiego 1918/19. Szybko zdałem sobie sprawę, iż owe milczenie było konsekwencją czasów, w których umierał śp. Stanisław Fabian. Otóż, jego niekwestionowane zasługi zostały przemilczane na skutek ówczesnej przymusowej przyjaźni polsko-radzieckiej. Trudno zatem było władzom PRL akceptować byłych żołnierzy, którzy w 1920 roku walczyli przeciwko bolszewickiej nawale. Nie wolno było o nich mówić, co sprzyjało zapomnieniu. Jego oryginalny Order Virtuti Militari spoczął wraz z nim w grobie na lwóweckim cmentarzu św. Krzyża. Do dziś niejako symbolicznie.

Prześledźmy zatem życiorys naszego bohatera, Stanisław Fabian urodził się 16 kwietnia 1898 roku w Pawłówku koło Lwówka. Był syn rolnika Antoniego i jego żony Katarzyny z domu Kaczmarek. Obowiązek szkolny rozpoczął 1 kwietnia 1905 roku, kiedy to zaczął uczęszczać do Szkoły Ludowej w Koninie k/Lwówka. Mieściła się ona wówczas w obecnym budynku mieszkalnym dzielącym funkcję z salą wiejską. Jak większość ze swojego pokolenia nie miał możliwości dalszego rozwoju i 17 stycznia 1913 roku zakończył podstawową edukację. Znalazł pracę w charakterze robotnika rolnego w majątku Stanisława Korzbok-Łąckiego w Posadowie. Po wybuchu Wielkiej Wojny kwestią czasu było, kiedy przyjdzie powołanie do armii zaborczej. I tak w maju 1917 roku otrzymał polecenie stawienia się w 16 pułku piechoty w ramach armii niemieckiej. Po miesięcznym szkoleniu znalazł się na froncie.
W I wojnie światowej służył w armii niemieckiej do 12 grudnia 1918 roku. Walczył na froncie francuskim od lipca 1917 roku. Powrócił do domu i 16 grudnia 1918 roku wstąpił do Straży Ludowej organizowanej przez Stanisława Korzbok-Łąckiego, gdzie pełnił wartę na posterunkach we Lwówku, później w Komorowicach, gdzie odbierał broń gospodarzom niemieckim. Następnie był ochotnikiem kompanii lwóweckiej, w której służył do września 1919 roku. Brał udziałach w akcjach zbrojnych w okolicach Lwówka, Zbąszynia i Międzychodu.  Potem służył jako żołnierz 2 kompanii 1 batalionu 56 pułku piechoty wielkopolskiej na froncie bolszewickim aż do końca działań wojennych w listopadzie 1920 roku.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej w dniu 16 sierpnia 1920 roku podczas kontrofensywy polskiej pod Łaskarzewem odznaczył się nadzwyczajną odwagą przy zdobywaniu artylerii nieprzyjacielskiej, Tym samym przyzwał towarzyszy broni do wielkiego poświęcenia i brawurowego natarcia na baterię artylerii nieprzyjaciela bez żadnych strat. Za ten czyn odznaczony został Orderem Virtuti Militari, a także Krzyżem Walecznych. Dowódca kompanii kpt. Wężyk we wniosku odznaczeniowym napisał, iż „Fabian zasłużył na trzykrotne odznaczenie”.
Następnie został ochotnikiem w III powstaniu śląskim. 6 czerwca 1921 roku został ranny w lewą nogę. W szpitalu przebywał do 15 grudnia 1922 roku. Lekarz wojskowy orzekł 20% inwalidztwa. Odznaczony także Krzyżem Walecznych (nadany przez dowództwo dywizji 12 listopada 1920 roku), Medalem „Polska Swemu Obrońcy” oraz Medalem Niepodległości (zarządzenie Prezydenta RP z 8 listopada 1937 roku).
 W dniu 8 czerwca 1930 roku wstąpił do służby pocztowej. Pracował w Urzędzie Pocztowym w Zębowie i Lwówku jako listonosz. Członek B.B.W.R. we Lwówku. Żonaty ze Stanisławą z domu Fröhlich. Dzieci: Zofia (ur. 1926), Jan (ur. 1927), Maksymilian (ur. 1929), Henryk  (ur. 1932) i Joanna (ur. 1937). Zmarł w 1960 roku i został pochowany  na cmentarzu św. Krzyża we Lwówku.